Nederlandse uitgever zet verkoop Winnetou-boeken stop vanwege stereotypen

Edwin van der Aa 1



Meulenhoff Boekerij zet per direct de verkoop stop van
boeken over Winnetou. © Meulenhoff/Boekerij

Meulenhoff Boekerij zet per direct de verkoop stop van boeken over Winnetou, de indianenheld uit de verhalen van Karl May. Dat meldt de Nederlandse uitgever na vragen van deze website. Meulenhoff volgt daarmee de Duitse branchegenoot, die deze week al meldde publicaties van Winnetou in te trekken na recente kritiek.

“Uw feedback heeft ons duidelijk gemaakt dat we de gevoelens van mensen kwetsen met de Winnetou-titels
     - Uitgeverij Ravensburger Verlag

Tot voor kort maakte in Duitsland uitgever Ravensburger Verlag reclame voor verschillende nieuwe Winnetou-boeken - een voor acht jaar en ouder en een ‘eerste leesboek’ voor 7 jaar en ouder. De aanleiding voor die publicaties was een film die momenteel ook in de bioscopen draait. Activisten zetten op sociale media grote vraagtekens bij de stereotypen die in de publicaties naar voren komen.

Dat heeft de uitgever zich aangetrokken. De twee kinderboeken, een puzzel en een stickerboek gaan uit de handel. In een gepubliceerde verklaring eerder deze week stond: ‘We hebben vandaag besloten om de verzending van de titels stop te zetten en ze uit onze collectie te halen. Wij danken u voor uw kritiek. Uw feedback heeft ons duidelijk gemaakt dat we de gevoelens van mensen kwetsen met de Winnetou-titels. Dat is nooit onze bedoeling geweest en het is ook niet verenigbaar met onze waarden. Daar bieden we onze oprechte excuses voor aan.’



Indianenheld Winnetou ligt ook in Duitsland onder vuur.
Uitgeverij Ravensburger heeft na kritiek van activisten nieuwe
publicaties van de markt gehaald. © Ravensburger

Veel clichés
De Duitse uitgever Ravensburger Verlag meldde als uitleg dat de boeken moesten worden bekeken vanuit het perspectief van de historische realiteit, waartegen ze een ‘geromantiseerd beeld met veel clichés’ vertoonden. In de verklaring voegde de uitgever eraan toe: ‘Het was nooit onze bedoeling om met deze titels de gevoelens van anderen te kwetsen. Onze redacteuren houden zich intensief bezig met onderwerpen als diversiteit en culturele toe-eigening.’

In Nederland geeft Meulenhoff Boekerij de Winnetou-titels uit. Desgevraagd laat deze uitgever, een van de grootste boekenuitgeverijen van Nederland (en marktleider in e-books), vanmiddag per email weten: ‘We volgen de Duitse lijn en zetten de verkoop per heden stop.’

Volgens een woordvoerder gaat het om elektronische exemplaren en Winnetou-boeken die op aanvraag nog worden geleverd. „We zijn daar momenteel mee bezig, om dat te regelen”, aldus de zegsvrouw. Vooralsnog ontbreekt een verdere toelichting van Meulenhoff.

Fictieve held
Winnetou is een fictieve indiaanse held van verschillende romans die in het Duits zijn geschreven door Karl May (1842-1912), een van de best verkochte Duitse schrijvers aller tijden. Het personage van de heldhaftige indiaan maakte zijn debuut in de roman Old Firehand (1875) 2.

In de verhalen is Winnetou het opperhoofd der Apachen (een indianenstam). Hij komt met Old Shatterhand in aanraking, een oersterke man. Samen strijden zij als bloedbroeders voor een vreedzame, christelijke wereld in de ontluikende Verenigde Staten van eind 19e eeuw. In tegenstelling tot andere indianenverhalen kenmerken de verhalen van May zich door het feit dat de beide hoofdpersonages slechts in uiterste nood, en na uitputten van alle andere mogelijkheden, naar de wapens grijpen.

Reacties
Enkele Tweede Kamerleden reageren geschokt op het besluit van de uitgever. „Een gebed zonder einde”, noemt fractievoorzitter Joost Eerdmans 3 van JA21 het. „Ridicule beslissing natuurlijk die wederom halsoverkop wordt genomen uit angst voor een aantal agressieve ophitsers die de media opzoeken. Zit niks oprechts achter, alleen maar sensatie. Welke striphelden of oude filmsterren houden we nog over? Mag James Bond 4 eigenlijk nog wel? Alles moet kapot van de woke-family”, aldus Eerdmans.





[1]In: Algemeen Dagblad, 24 augustus 2022.
Een dag later verscheen hetzelfde artikel, in min of meer dezelfde bewoordingen, maar nu onder de titel „Ook Nederlandse uitgever zet verkoop ‘Winnetou’-boeken stop vanwege “racistische stereotypen”, in de Belgische krant Het Laatste Nieuws; de auteursnaam was daar overigens ‘Edwin van der Aa / SVM’.
[2]Old Firehand” is in 1875 verschenen als kort verhaal in het Deutsches Familienblatt. Volledige titel: „Aus der Mappe eines Vielgereisten. von Karl May. Nr. 2. Old Firehand”. Een boek met de titel „Old Firehand” zou pas in 1967 verschijnen als Karl May’s Gesammelte Werke, Band 71!
[3] Joost Eerdmans (* 9 januari 1971) was lid van de Tweede Kamer namens de LPF van 2002 tot 2006; wethouder in Capelle aan den IJssel van 2009 tot 2014 namens Leefbaar Capelle, wethouder in en locoburgemeester van Rotterdam van 2014-2018 namens Leefbaar Rotterdam, fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam in de gemeenteraad van Rotterdam van 2018 tot 2021, fractievoorzitter van JA21 in de Tweede Kamer van 2021 tot heden.
[4]James Bond is de hoofdpersoon in 14 romans van Ian Fleming (* 28 mei 1908 , † 12 augustus 1964), die vanaf 1962 ook verfilmd werden; in de jaren ’60 werd de rol gespeeld door de Schotse acteur Sean Connery (* 25 augustus 1930 , † 31 oktober 2020).



Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

Terug naar de Karl May-startpagina.

Terug naar de Apriana-startpagina.



Google
www op deze website