In het jaar waarin hij de Edgar-Wallace-verfilming 2 Das Haus an der Themse liet uitkomen (1962, zie mijn blog Krimi 1) produceerde Horst Wendlandt 3 ook de film Der Schatz im Silbersee, naar de gelijknamige avonturenroman van Karl May (1890/1891 als vervolgverhaal in het tijdschrift ‘Der Gute Kamerad’, 1894 als boek).
In 1962 las ik Karl May waarschijnlijk nog niet. Ik concentreerde me voorlopig op meesterwerkjes als Wipneus en Pim 4. Wanneer en hoe ik mijn eerste exemplaar van een van Mays werken in handen kreeg, weet ik niet meer. De kans dat ik (of mijn anderhalf jaar oudere broer) het van onze vader kreeg, is vrij groot, want hij was zelf een Karl-May-fan. Met een zekere regelmaat herhaalde hij het verhaal dat hij door zijn huisarts gewaarschuwd werd vooral niet te veel en te lang achter elkaar te lezen. En zeker niet dergelijke laagallooiige literatuur als de avonturen van Old Shatterhand en Kara Ben Nemsi. Je kreeg er maar akelige dromen van en niet te vervullen verlangens naar reizen naar het verre buitenland. ‘Maar ik kon ze niet wegleggen,’ zei mijn vader.
Ook ik was al snel verslaafd. Van de dertien op de Nederlandse Wikipedia genoemde delen Prismapockets van uitgeverij Het Spectrum die in het Wilde Westen speelden, heb ik er in ieder geval zeven gelezen, misschien ook meer, maar de herinnering begint na te laten. Of beter: toen ik Karl May terzijde legde en me meer op echte literatuur ging richten, wilde ik mijn geschiedenis op dat gebied zo snel mogelijk vergeten. Ik schaamde me een beetje voor mijn Karl-May-addictie. De avonturen in Zuidoost-Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika las ik minder, hoewel ik van minstens zes titels zeker weet, dat ik ze gelezen heb.
Ik las ze dus nauwelijks minder, maar wel met minder plezier. Dat had (denk ik im Nachhinein) alles te maken met de manier waarop de inheemse bevolking werd afgeschilderd. De meeste mensen waarmee Kara Ben Nemsi te maken had, waren leugenachtig, doortrapt en wreed. Alleen zijn vriend Hadji Halef Omar was te vertrouwen, maar die was dan weer enigszins dom en lachwekkend in zijn grootspraak.
Ook de originele bewoners van het Wilde Westen waren vooral leugenachtig, doortrapt en wreed. Alleen de stam van de Apaches stak daar een beetje gunstig bij af. En vooral had je natuurlijk de onvoorstelbaar edele Winnetou.
Winnetou! Zelfs Old Shatterhand gaf toe, dat deze indiaan de beste mens was, die ooit op deze wereld heeft rondgewandeld. En dat wil heel wat zeggen in Karl Mays gedachtegoed, want hij gunde bij voorkeur zichzelf (als Old Shatterhand of Kara Ben Nemsi) of anderen met een Duitse achtergrond de rol van Edele Geciviliseerde.
De eigenlijke reden waarom ik stopte met het lezen van May, was dan ook De dood van Winnetou. Ik had het boek met die titel al vaak zien staan in de boekenafdeling van V&D in Heerlen, maar ik wilde er niet aan. Dus kocht ik maar Door het land der Skipetaren, of zo.
Uiteindelijk moest ik natuurlijk toch. Ik kocht De dood van Winnetou en de vlag dekte de lading op jammerlijke wijze. Winnetou werd vermoord door een stel blanke schoften (de precieze etniciteit weet ik niet meer) 5. Winnetou ging dood. Winnetou kon dood. Ook Winnetous zuster Nsho-Tshi stierf, als ik het me goed herinner, terwijl ze toch eigenlijk met Old Shatterhand zou gaan trouwen en zodoende de verbroedering tussen de volkeren der aarde zou bewerkstelligen. Dat was ook verschrikkelijk. Maar Winnetou stierf. Ik geloof niet, dat ik ooit eerder of later zo gehuild heb.

Maar gelukkig was er Pierre Brice 6. Hij, en hij alleen stelde mijn switch van May naar Mulisch 7 nog enigszins uit. Maar daarover de volgende keer meer.

[1]	Op: johendriks.blogspot.com, 12 augustus 2012.

[2]	Edgar Wallace (voluit: Richard Horatio Edgar Wallace, * 1 april 1875 , † 10 februari 1932) was een Engelse journalist en schrijver van meer dan honderd misdaadthrillers en toneelstukken.

[3]

Horst Wendlandt (geboren als Horst Otto Grigori Gubanov, * 15 maart 1922 , † 30 augustus 2002), was de producent van negen van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Unter Geiern” (1964), „Der Ölprinz” (1965), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Old Surehand, 1. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966) en „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en talloze andere films, waaronder de vijf van Otto Waalkes.

[4]

Wipneus en Pim is een veertigdelige Nederlandse kinderboekenserie, waarvan de eerste zes deeltjes zijn geschreven door B. van Wijckmade (pseudoniem van Broeder Bruno oftewel Bruno van der Made, voluit: Leonardus Marie Engelbertus van der Made); de 34 overige deeltjes zijn van de hand van vier andere auteurs die in navolging van Broeder Bruno de pseudoniemen B.J. van Wijckmade (Broeder Jozefus, Josephus (Sjef) Antonius Haenen, B.W. van Wijckmade (Broeder Wichard, Wilhelmus (Willie) Adrianus van der Looij), B.A. van Wijckmade (Broeder Alfried, Hendrikus (Hein) Johannes Fest) en B.G. van Wijckmade (Broeder Gregorio, Edward (Ed) Antoon Marie Pieters) aannamen.

[5]	Nee, door de Ogellallah-Sioux, hetgeen inderdaad ook in Jo Hendriks’ blog van een dag later gerectificeerd werd.

[6]

Pierre Brice (artiestennaam van Pierre Louis Baron le Bris, * 6 februari 1929 , † 6 juni 2015) was een Frans acteur, die in maar liefst elf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60 de rol van Winnetou speelde: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Unter Geiern” (1964), „Der Ölprinz” (1965), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Old Surehand, 1. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966), „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968). Voorts speelde hij nogmaals de rol van Winnetou in de tv-series „Mein Freund Winnetou” (1980) en „Winnetous Rückkehr (1998) en trad hij een aantal malen op als gastacteur (uiteraard eveneens in de rol van Winnetou) bij de Karl-May-Spiele van Elspe en Bad Segeberg.

[7]

Harry Mulisch (voluit: Harry Kurt Victor Mulisch, * 29 juli 1927 , † 30 oktober 2010) was een Nederlands schrijver, een van de zogeheten „Grote Drie” van de Nederlandse naoorlogse literatuur; zijn bekendste werken zijn o.a. „archibald strohalm”, „De diamant”, „De versierde mens”, „‘De dood van Thomas Mann’”, „Het zwarte licht - Kleine roman”, „Voer voor psychologen”, „Het stenen bruidsbed”, „Tanchelijn”, „De zaak 40/61”, „Bericht aan de rattenkoning”, „De verteller”, „Paralipomena Orphica”, „Oidipous Oidipous”, „Het seksuele bolwerk”, „Twee vrouwen”, „De aanslag”, „Hoogste tijd”, „De pupil”, „De compositie van de wereld”, „De elementen”, „De ontdekking van de hemel”, „De procedure”, „Siegfried” en „De ontdekking van Moskou”.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website