Winnetou

Mensje van Keulen 1

Vaak kom ik niet eens meer op de namen van personages. Het zijn veelal andere, indrukwekkende hoogtepunten waarom een aantal boeken me bijblijft. Zoals het slot van Joseph Conrads 2 Heart of Darkness, het eerste hoofdstuk van Irvings 3 Garp, het einde van Kleists 4 Michael Kohlhaas. Als ik dan per se aan personages denk, zijn er bij voorbeeld: de neef van Isabel in Henry James’ 5 Portrait of a Lady; de hinderlijke man die Philip Roths 6 Zuckerman lastig valt; mevrouw Griezel in Roald Dahls 7 De Griezels (Op een ochtend wipte ze haar glazen oog eruit en liet het in meneer Griezels bierglas vallen, toen hij even niet keek.); of de oude poetsvrouw in een verhaal van Katherine Mansfield 8 die, wanneer haar door de heer des huizes gevraagd wordt hoe het met haar kleinzoon gaat, antwoordt: ‘We buried ‘im yesterday, sir.’
Ik kan een personage (of ander hoogtepunt) niet los zien van al wat het omringt: het boek. De bewondering, een zekere liefde, is voor de auteur, en de auteur die mij het meest heeft verrast, is Flaubert 9. Zijn Haat is een deugd is het meest geestige, droevige, troostrijke, herleesbare boek dat ik ken. Maar Flaubert een personage noemen?
Van diens Indianenbloed naar Winnetou, is een rare stap. Het is ook een stap naar de tijd dat een auteur me nog weinig tot niets zei, de tijd dat ik een jaar of twaalf was. Na Winnetou, het opperhoofd der Apachen te hebben verslonden, kreeg ik voor Sinterklaas Winnetou’s dood. De titel, zo dreigend, die ik niet geloven wilde, de Indiaan die toch de geest geeft ... Niet alleen het hart van Old Shatterhand brak, het waren vreselijke dagen. Desondanks las ik de andere delen, waarin Winnetou tenslotte wél leefde en zo kwam het eens voor dat mijn moeder me op de schouder tikte en wat lacherig zei, op te staan. Om mij heen was alles weggedragen. Ik zat op de laatste stoel in de kamer.


[1]In: Vrij Nederland, 26 maart 1983.
Mensje van Keulen (geboren als Mensje Francina van der Steen; Van Keulen is de achternaam van haar vroegere echtgenoot, * 10 juni 1946) is een Nederlands schrijfster van romans en kinderboeken. Haar debuutroman, „Bleekers Zomer” uit 1972, was een doorslaand succes. Geen van haar latere boeken, zoals b.v. „Van lieverlede”, „Overspel”, „Meneer Ratti”, „Olifanten op een web”, „De eerste man”, „Liefde heeft geen hersens”, heeft dit succes kunnen benaderen.
[2]Joseph Conrad (geboren als Józef Teodor Konrad Korzeniowski, * 3 december 1857 , † 3 augustus 1924) was een Pools-Engelse roman- en prozaschrijver. Zijn romans, waaronder „The Nigger of the Narcissus”, „Heart of Darkness”, „Lord Jim”, „Typhoon and Other Stories”, „Nostromo”, „The Mirror of the Sea”, „The Secret Agent”, „The Shadow Line”, „The Arrow of Gold” en „The Rover”, gaan veelal over het gevaarlijke leven op zee en over exotische plaatsen. Conrad geldt als één der grootste romanschrijvers uit de Engelstalige literatuur.
[3]John Irving (voluit: John Winslow Irving, * 2 maart 1942) is een Amerikaans schrijver. Hij werd vooral bekend met zijn boek „The world according to Garp”. Tijdens zijn studententijd deed Irving aan worstelen; een verwijzing naar die sport komt in veel van zijn werk terug. Behalve „Garp” zijn o.a. „Setting Free the Bears”, „The Water-method Man”, „The 158-Pound Marriage”, „The Hotel New Hampshire”, „The Cider House Rules”, „A Prayer for Owen Meany” en „Avenue of Mysteries” van zijn hand.
[4]Heinrich von Kleist (voluit: Bernd Heinrich Wilhelm von Kleist (* 18 oktober 1777 , † 21 november 1811) was een Duits schrijver, dichter, essayist en toneelschrijver. Beroemde werken van hem zijn o.a.: „Die Familie Schroffenstein”, „Penthesilea”, „Amphitryon”, „Robert Guiskard, Herzog der Normänner”, „Die Hermannsschlacht”, „Das Käthchen von Heilbronn”, „Erzählungen (1. Band)” (met daarin o.a. „Michael Kohlhaas. Aus einer alten Chronik”, „Die Marquise von O.... ” en „Das Erdbeben in Chili”), „Der zerbrochne Krug „Erzählungen (2. Band)” (met daarin o.a. „Die Verlobung in St. Domingo”, „Das Bettelweib von Locarno”, „Der Findling”, „Die heilige Cäcilie oder die Gewalt der Musik” en „Der Zweikampf”) en „Prinz Friedrich von Homburg”.
[5]Henry James (* 15 april 1843 , † 28 februari 1916) was een Amerikaans romanschrijver die wordt beschouwd als een van de sleutelfiguren uit het realisme in de literatuur. Bekende romans van zijn hand zijn o.a.: „Daisy Miller”, „The Portrait of a Lady”, „Washington Square”, „The Princess Casamassima”, „The Aspern Papers”, „The Altar of the Dead”, „What Maisie Knew”, „The Turn of the Screw”, „In the Cage”, „The Golden Bowl”, „English Hours”, „The American Scene” en „Italian Hours”.
[6]Joseph Roth (voluit: Moses Joseph Roth, * 2 september 1894 , † 27 mei 1939) was een Joods-Oostenrijks schrijver en journalist. Zijn beroemdste roman is „Radetzkymarsch” (1932), maar ook „Hotel Savoy”, „Juden auf Wanderschaft”, „Zipper und sein Vater”, „Der stumme Prophet”, „Hiob. Roman eines einfachen Mannes”, „Tarabas, ein Gast auf dieser Erde”, „Der Antichrist”, „Die Büste des Kaisers”, „Die hundert Tage”, „Die Kapuzinergruft” en „Die Geschichte von der 1002. Nacht” zijn bekende werken van zijn hand.
[7]Roald Dahl (* 13 september 1916 , † 23 november 1990) was een Brits schrijver, die boeken voor zowel kinderen als volwassenen schreef. Bekende kinderboeken van zijn hand zijn o.a.: „The Gremlins”, „James and the Giant Peach”, „Charlie and the Chocolate Factory”, „Fantastic Mr Fox”, „Charlie and the Great Glass Elevator”, „The Enormous Crocodile”, „The BFG”, „Matilda” en „The Minpins”. Van zijn boeken voor volwassenen zijn „Sometime Never: A Fable for Supermen” en „My Uncle Oswald” te noemen.
In 2023 had het gezeur van de „woke” terreur succes, want de uitgever, Puffin Books, bracht honderden wijzigingen in de teksten van Dahl aan, door enerzijds beschrijvingen van het fysieke uiterlijk van personages „minder aanstootgevend” te maken en anderzijds nuancerende commentaren toe te voegen ter vrijwaring van de vermeende tere kinderziel. Zo zijn aanduidingen van kinderen als „dik” en „lelijk” geschrapt en vervangen door andere, politiek correcte, „genderneutrale” bewoordingen.
[8]Katherine Mansfield (voluit: Kathleen Mansfield Beauchamp, * 14 oktober 1888 , † 9 januari 1923) was een Engels schrijfster van Nieuw-Zeelandse herkomst; ze schreef vooral korte verhalen, opgenomen in de bundels „In a German Pension”, „Bliss”, „The Garden Party and other short ”, „The Doves’ Nest” en „Something Childish”.
[9]Gustave Flaubert (* 12 december 1821 , † 8 mei 1880) was een Franse auteur die gezien wordt als een van de belangrijkste romanschrijvers uit de geschiedenis. Zijn bekendste en meest invloedrijke werk is zijn debuutroman „Madame Bovary” uit 1857, maar ook „Salammbô”, „L’Éducation sentimental ”, „La Tentation de Saint Antoine” en „Trois contes” zijn bekend. Zijn correspondentie – volgens sommigen Flauberts echte meesterwerk – met beroemde tijdgenoten omvat meer dan 7.500 bladzijden en is in vijf kloeke delen uitgegeven in de prestigieuze Pléiade-reeks.



Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

Terug naar de Karl May-startpagina.

Terug naar de Apriana-startpagina.



Google
www op deze website