De romantiek van het Wilde Westen is onsterfelijk en een bepaald genre bioscoopbezoekers kan maar niet genoeg krijgen van films, waarin Indianen, cowboys en kolonisten elkaar bloedig bevechten. De filmproducenten weten dat maar al te goed en zorgen voor regelmatige aanvoer in dit genre. „Old Shatterhand” oftewel „Het laatste gevecht van Apachen” 2 (Cineac Damrak, Amsterdam 3 – 14 jaar) natuurlijk gebaseerd op een verhaal van Karl May, is waarlijk niet een van de minste rolprenten in dit genre. Het is een bont en beweeglijk verhaal zonder grote artistieke prestaties, weliswaar maar toch zeer onderhoudend. De rol van Old Shatterhand wordt natuurlijk weer vertolkt door Lex Barker, die onder meer Rik Battaglia 4, Pierre Brice en de Israëlische Dahlia Lavi 5 als tegenspelers heeft.
Winnetou
De Duitse producent Horst Wendtland6wordt, zakelijk beschouwd, de best geslaagde genoemd vanwege de belangstelling en opbrengsten die zijn Karl Mayijverfilmingen „De schat in het Zilvermeer”7en „Winnetou”8in binnen- en buitenland oogstten. Het ligt derhalve voor de hand, dat de produktie van dit soort industriefilms wordt voortgezet en zo kunnen de liefhebbers zich thans weer amuseren met een nieuwe reeks avonturen van hun helden Winnetou (Pierre Brice9) en Old Shatterhand (Lex Barker10) in hun strijd om een duurzame vrede tussen de van hun jachtvelden verdreven Indianen en de opdringende blanken11.
Het is wederom een bont verhaal geworden met motieven en figuren, ontleend aan de boeken van de thans weer veelgelezen schrijver, in scène gezet door Harald Reinl 12, die wederom geen moeite doet filmvormen te vinden maar volstaat met het duidelijk laten zien van wat hij zijn toeschouwers wil laten weten. De scenarioschrijver H. G. Peterson 13 heeft alle bespiegelende passages uit de literaire bron achterwege gelaten en ook iedere diepergaande psychologische aanduiding vermeden. De regisseur op zijn beurt vergenoegde zich met het oppervlakkig typeren van zijn figuren en zo ontstond een vlotlopend, avontuurlijk verhaal, waarin alle aandacht geconcentreerd is op de uiterlijke handeling. Goeden en bozen bestrijden elkaar weer op leven en dood temidden van een prachtig, ruig Joegoslavisch landschap, dat de sfeer van het Wilde Westen met succes imiteert. Winnetou en zijn geestverwanten krijgen het te kwaad met de gewetenloze olieboorder Forrester (Anthony Steel 14), voor wie iedere levende Indiaan een ergernis betekent, maar die aan het slot met pijlen doorzeefd, zijn smadelijk einde vindt.
Ten opzichte van de vorige exemplaren kan men zeggen dat er in deze „Winnetou keert terug” (Apollo, Den Haag 15 – a.l.) wat minder humor en wat meer romantiek te beleven vlat. Daar staat tegenover dat het verhaal minder fragmentarisch verloopt en dat de producent over de middelen beschikte die de regisseur een meer uitgebreide détailverzorging veroorloofden, alsmede het inlassen van enkele spectaculaire scènes zo als een vuurgevecht in een berggrot en een uitgebreide oliebrand.
Cineac – een samentrekking van Cinéma d’Actualité – was van 1934 tot 1996 een bioscoop in de Reguliersbreestraat in Amsterdam (tegenover het bekendere Tuschinsky). In het pand bevindt zich nu Restaurant Club Cineac, waar geen films meer gedraaid worden, maar waar men kan loungen bij de klanken van elektronische muziek; een van de mede-eigenaren is Tijs Verwest alias (DJ) Tiësto.
Van 1938 tot 1983 bevond zich op het Damrak een tweede Amsterdams filiaal van Cineac, terwijl er ook in Den Haag, Rotterdam en Utrecht Cineac-vestigingen bestonden.
Rik Battaglia (artiestennaam van Caterino Bertaglia, * 18 februari 1927 , † 27 maart 2015) was een Italiaans acteur, die in acht van de zeventien grote Karl May-verfilmingen van de jaren ’60 meespeelde, meestal als schurk (o.a. als moordenaar van Winnetou in „Winnetou, 3. Teil”): „Old Shatterhand” (1964), „Der Schut” (1964), „Der Schatz der Azteken” (1965), „Die Pyramide des Sonnengottes” (1965), „Winnetou 3. Teil” (1965), „Das Vermächtnis des Inka” (1965), „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968).
Daliah Lavi (artiestennaam van Daliah Lewinbuk/Levenbuch, * 12 oktober 1942 , † 3 mei 2017), was een actrice en zangeres. Naast rollen in o.a. „Brennender Sand”, „Im Stahlnetz des Dr. Mabuse” en de James Bond-parodie „Casino Royale” (1967) speelde zij de rol van Paloma in „Old Shatterhand”.
Horst Wendlandt (geboren als Horst Otto Grigori Gubanov, * 15 maart 1922 , † 30 augustus 2002), was de producent van negen van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Unter Geiern” (1964), „Der Ölprinz” (1965), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Old Surehand, 1. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966) en „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en talloze andere films, waaronder de vijf van Otto Waalkes.
Pierre Brice (artiestennaam van Pierre Louis Baron le Bris, * 6 februari 1929 , † 6 juni 2015) was een Frans acteur, die in maar liefst elf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60 de rol van Winnetou speelde: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Unter Geiern” (1964), „Der Ölprinz” (1965), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Old Surehand, 1. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966), „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en
„Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968). Voorts speelde hij nogmaals de rol van Winnetou in de tv-series „Mein Freund Winnetou” (1980) en „Winnetous Rückkehr (1998) en trad hij een aantal malen op als gastacteur (uiteraard eveneens in de rol van Winnetou) bij de Karl-May-Spiele van Elspe en Bad Segeberg.
Lex Barker (voluit: Alexander Chrichlow Barker Jr., * 8 mei 1919 , † 11 mei 1973) was een Amerikaans acteur, die in vijf films furore maakte als Tarzan; in Europa was zijn eerste grote rol die van Robert – de verloofde van de vrouwelijke hoofdrolspeelster Sylvia (Anita Ekberg) – in de klassieker „La dolce vita” van Federico Fellini, alvorens hij optrad in maar liefst twaalf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60: als Old Shatterhand in „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968); als Kara Ben Nemsi in „Der Schut” (1964), „Durchs wilde Kurdistan” (1965) en „Im Reiche des silbernen Löwen” (1965); als Dr. Sternau in „Der Schatz der Azteken” (1965) en „Die Pyramide des Sonnengottes” (1965).
Harald Reinl (* 8 juli 1908 , † 9 oktober 1986) was een Oostenrijks filmregisseur en schrijver van draaiboeken, die tekende voor vijf van de zeventien grote Karl May-films uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968).
Harald G. Petersson (* 16 oktober 1904 , † 8 juli 1977) was een Zweeds-Duitse schrijver van draaiboeken, die tekende voor de draaiboeken van vijf van de zeventien grote Karl May-films uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965) en „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1968).
Anthony Steel (* 21 mei 1920 , † 21 maart 2001) was een Brits acteur, bekend van films als „The Mudlark, „Anzio” en „Histoire d’O”, maar bij ons vooral van de rol van Forrester in „Winnetou, 2. Teil”.
Het Apollo-theater aan de Spuistraat 19 in Den Haag opende zijn deuren al in 1907 en was daarmee een van de oudste vaste bioscopen van Nederland, tot 1909 overigens onder de naam Cinematograph. De bioscoop werd in 1985 gesloten.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.
Terug naar de Karl May-startpagina.
Terug naar de Apriana-startpagina.
