Ik ben u bijzonder erkentelijk voor het feit dat u zoveel plaatsruimte verleent aan kopie betreffende Karl May.
In uw nummer van 13 dezer geeft u de heer Van Schravendijk gelegenheid e.e.a. over deze auteur mee te delen waaruit zijn sympathie voor hem blijkt. Ik meen te mogen concluderen, dat uw redactie deze sympathie deelt, getuige de plaatsruimte, getuige ook de grondige bespreking van mijn boek „Old Shatterhand ook voor u!” in de N.R.C. van 24-12-1955.
Uit mijn kennis over Karl May puttend, veroorloof ik mij enkele kanttekeningen bij Van Schravendijks artikel:
a) In de eerste alinea vergeet hij uw misvatting te corrigeren: niet de Engelsen, maar de Duitsers schiepen Far West in Zuidslavië 2. De film is door Duitsers gemaakt met medewerking van Zuidslavische ruiters. In Nederland is een Engelstalige versie gedraaid, terwijl bijv. in België de Duitstalige wordt vertoond.
b) De verwijzing naar onbereikbare boeken is wat pijnlijk! De door Sch. geciteerde Karl-May-Jaarboeken zijn uiterst zeldzaam, ook in Duitsland, en bevinden zich naar mijn weten alleen in de Koninklijke Bibliotheek, waar ik ze jaren geleden heb laten opnemen, evenals de Gesammelte Werke van May zelf. Verder bezit ik ze natuurlijk ook.
c) Het oordeel over Bomans’ 3 artikel in Elsevier kan ik volledig onderschrijven, vooral na de briefwisseling die ik jaren geleden met hem 4 heb gevoerd.
d) Karl May was nu juist geen „echte Duitser met alle narigheid van dien”! Zou hij anders zo geliefd zijn in Nederland, maar ook reeds in het Frankrijk van omstreeks 1880? May was in de eerste plaats een christen-humanist, geen nationalist. Door de nazi’s werd hij aanvankelijk als moeilijk toelaatbaar beoordeeld vanwege zijn internationaal-pacifistische opvattingen en zijn verlangen naar een rassengelijkheid en -vermenging. Hij was geen kind van zijn tijd, die immers imperialistisch was. May keerde zich tegen het kolonialisme van zijn eigen land. Een komische illustratie daarvan was de wijze waarop hij zijn vertelling „Et in terra pax” als bijdrage bracht in Kürschners 5 werk „China” (in de Leidse U.B.). Vgl. Ges. Werke 30: „Und Friede auf Erden”.
Ingezonden brief in Nieuwe Rotterdamsche Courant, 30 september 1963.
Nog een ingezonden brief als reactie op het artikel „Engelsen schiepen Far West in Joegoslavië” in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 6 september 1963, elders op deze site, maar vooral ook op de ingezonden brief van J. O. Schravendijk daarop, eveneens elders op deze site. Dr. F. C. de Rooy (voluit: dr. Ferdinand Carel de Rooy, * 9 juni 1919 , † 4 maart 1998) was in het dagelijks leven leraar Frans te Rijswijk/Z.H. en in zijn vrije tijd dé Karl May-kenner van Nederland. Van zijn hand is o.a. het boekje „Old Shatterhand - Kara Ben-Nemsi - ook voor U! De boodschap van Karl May, de idealist uit het Avondland” (Tilburg: Drukkerij van het R.K. Jongensweeshuis, 1955) en hij redigeerde en gaf in de jaren 1962-1967 de 50 bekende Karl May-pockets bij Uitgeverij Het Spectrum uit.
Van 1918 tot 3 juni 2006 waren de landen die nu Bosnië-Hercegovina, Kosovo, Kroatië, Montenegro, Noord-Macedonië, Servië en Slovenië heten verenigd in één koninkrijk resp. republiek dat/die van 6 januari 1929 tot 4 februari 2003 Joegoslavië heette (hoewel de meeste van de genoemde landen al eerder onafhankelijk waren geworden). In de jaren ’60 werd in sommige Nederlandse literatuur de term „Zuid-Slavië” gebruikt, hetgeen een letterlijke vertaling is van Joegoslavië.
Godfried Bomans (voluit: Godfried Jan Arnold Bomans, * 2 maart 1913 , † 22 december 1971) was een Nederlandse schrijver, columnist en mediapersoonlijkheid. Zijn bekendste boeken zijn „Pieter Bas”, „Erik of het klein insectenboek”, „De avonturen van Pa Pinkelman”, „Avonturen van Tante Pollewop” en de lagere school-lectuur-serie „Pim, Frits en Ida”. Van zijn hand is het artikel „Het ruikt hier naar gas. Een poging tot begrip van Karl May” in Elseviers Weekblad, 24 augustus 1963, elders op deze site.
Joseph Kürschner (* 20 september 1853 , † 29 juli 1902) was een Duits schrijver en lexicograaf.
Voor de door Kürschner uitgegeven patriottistisch-kolonialistische bundel „China” (1901) leverde Karl May het manuscript „Et in terra pax”, dat precies het tegenovergestelde van de rest van deze verhalenbundel propageerde en daarom op ongeveer twee-derde van het verhaal abrupt af werd gebroken. In Karl Mays nagelaten aantekeningen bevond zich het korte verhaal „Der Zauberteppich”, dat de ondertitel „Gleichnis für Zieger” droeg. Hierin wordt Joseph Kürschner „Yussuf el Kürkdschi” of Yussuf el Kürkdschü (een kürkdschi, kürkdschü of in de huidige Turkse spelling kürkçü is een bontwerker en -handelaar, in het Duits: Kürschner) genoemd. Het verhaal werd aanvankelijk in Karl-May-Jahrbuch 1923 en later in Gesammelte Werke, Band 48, „Das Zauberwasser” gepubliceerd en is vandaag de dag terug te vinden in Gesammelte Werke, Band 81, „Abdahn Effendi”.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.
Terug naar de Karl May-startpagina.
Terug naar de Apriana-startpagina.
