De Karl May-verfilming «Der Schatz im Silbersee» moet in de eerste plaats gezien worden als een grote inspanning van de Duitse filmproduktie om een commerciële prestigedaad te stellen : een soort Duitse tegenhanger van de grote Amerikaanse spektakelfilms, in een opzet dat binnen de Europese mogelijkheden gehouden werd. Het is geen «EI Cid», geen «Spartacus» en zeker geen «Cleopatra». Maar toch heeft deze film om en nabij de 50 miljoen Belgische frank gekost, wat een uitzonderlijk hoog budget voor een Europese film is.
De promotors van dit groots produktie-initiatief, hebben de zaken zo aangepakt, dat het moest slagen. Allereerst reeds door de keuze van het onderwerp. Laat het nu zijn dat Karl May reeds meer dan vijftig jaar geleden stierf en zijn boeken in de vorige eeuw schreef, toch is het zo dat de verhalen van Winnetou en Old Shatterhand nog altijd over de ganse wereld – Amerika inbegrepen 2 – een enorm sukses kennen. In alle mogelijke vertalingen verschijnen er geregeld herdrukken, alsof het een moderne suksesroman betrof. Natuurlijk zijn het vooral jongeren die de verhalen van Old Shatterhand en Winnetou lezen, maar ook volwassenen verwijlen nog wel eens graag bij zulke jeugdherinneringen. Bovendien lenen deze verhalen zich voortreffelijk tot een verfilming omdat zij boordevol aktie zitten. Als reeds gezegd werden er geen middelen ontzien om dit alles zo aantrekkelijk en indrukwekkend mogelijk in beeld te brengen. Deze film is zeer spektakulair opgevat, met bijvoorbeeld talrijke massascenes (gevechten met indianen, overvallen door bandieten, enz.) en werd bovendien in een prachtig natuurkader opgenomen. De geschiedenis wordt immers verondersteld zich af te spelen in het Verre Westen van Amerika, en om deze «Europe Western» te kunnen verwezenlijken werd Joegoslavië met sukses als opnamenterrein gekozen. Men heeft er inderdaad doorlopend de indruk dat men zit te kijken naar een Duits gedoubleerde versie van een goede en spektakulaire Amerikaanse aktiefilm, die ergens in de Grand Canyon opgenomen werd.
Harald Reinl 3 verwezenlijkte deze film, die ons inziens geroepen is om tijdens deze verlofweken een zeer grote bijval te kennen bij het jeugdig publiek. Om het internationaal afzetgebied zo ruim mogelijk te maken, verenigden de producers in deze film onder leiding van Harald Reinl een werkelijk kosmopolitische vertolking. Old Shatterhand wordt uitgebeeld door Lex Barker 4, de gewezen Tarzan-vertolker 5, die nu al verscheidene jaren in Italië verblijft, en er o.a. optrad in Fellini’s 6 «Dolce Vita». Apachenhoofd Winnetou is de Fransman Pierre Brice 7. De jonge Fred wordt uitgebeeld door Götz George 8, een zoon van wijlen Heinrich George 9, terwijl Cornel Brinkley, hoofdman van de bandieten, de Brit Herbert Lom 10 is. Er zijn ook nog Karin Dor 11 (Ellen), Marianne Hoppe 12, en vele anderen. Allen werken zij samen om van deze groots opgevatte kleurfilm in scope, een aantrekkelijk, onderhoudend spektakel te maken, dat een waarachtige verjongingskuur betekent voor wie het volgen kan.

Van vrijdag af zal ’s avonds om 21.15 u. de jonge gitaristenformatie THE GENTLEMEN optreden in een kort intermezzo. Zondag is ook te 15.15 u. een optreden voorzien.

[1]	In Nieuwsblad van de kust, 15 augustus 1963.

[2]	Er zijn al sinds het einde van de negentiende eeuw een paar Engelse en Amerikaanse vertalingen van Karl-boeken verschenen, maar een echt succes hebben die in Amerika nooit gekend.

[3]

Harald Reinl (* 8 juli 1908 , † 9 oktober 1986) was een Oostenrijks filmregisseur en schrijver van draaiboeken, die tekende voor vijf van de zeventien grote Karl May-films uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968).

[4]

Lex Barker (voluit: Alexander Chrichlow Barker Jr., * 8 mei 1919 , † 11 mei 1973) was een Amerikaans acteur, die in vijf films furore maakte als Tarzan; in Europa was zijn eerste grote rol die van Robert – de verloofde van de vrouwelijke hoofdrolspeelster Sylvia (Anita Ekberg) – in de klassieker „La dolce vita” van Federico Fellini, alvorens hij optrad in maar liefst twaalf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60: als Old Shatterhand in „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968); als Kara Ben Nemsi in „Der Schut” (1964), „Durchs wilde Kurdistan” (1965) en „Im Reiche des silbernen Löwen” (1965); als Dr. Sternau in „Der Schatz der Azteken” (1965) en „Die Pyramide des Sonnengottes” (1965).

[5]

Tarzan was de hoofdpersoon uit 24 romans van de Amerikaanse auteur Edgar Rice Burroughs (* 1 september 1875 , † 19 maart 1950) en later, al dan niet illegaal, in die van andere schrijvers. Tussen 1918 en 1999 zijn er niet minder dan 88 Tarzan-films gedraaid, die niet alle succesvol waren. De beroemdste „film-Tarzans” waren Johnny Weissmuller (eigenlijk Peter Johann Weissmüller, * 2 juni 1904 , † 20 januari 1984) in 12 films, Lex Barker in 5 films en Gordon Scott (* 3 augustus 1926 , † 30 april 2007) in 6 films.

[6]

Federico Fellini (* 20 januari 1920 , † 31 oktober 1993) was de bekendste Italiaans filmmaker en -regisseur, die vier maal de Oscar voor de beste buitenlandse film won. Hij maakte o.a. de nog steeds veel gedraaide films „Luci del varietà”, „Lo sceicco bianco”, „La strada” (Oscar), „Le notti di Cabiria” (Oscar), „La dolce vita”, „Boccaccio ’70”, „Otto e mezzo” (Oscar), „Giulietta degli spiriti”, „Satyricon”, „Roma”, „Amarcord” (Oscar), „La città delle donne”, „E la nave va”, „Ginger e Fred” en „Intervista”.

[7]

Pierre Brice (artiestennaam van Pierre Louis Baron le Bris, * 6 februari 1929 , † 6 juni 2015) was een Frans acteur, die in maar liefst elf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60 de rol van Winnetou speelde: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Unter Geiern” (1964), „Der Ölprinz” (1965), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Old Surehand, 1. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966), „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968). Voorts speelde hij nogmaals de rol van Winnetou in de tv-series „Mein Freund Winnetou” (1980) en „Winnetous Rückkehr (1998) en trad hij een aantal malen op als gastacteur (uiteraard eveneens in de rol van Winnetou) bij de Karl-May-Spiele van Elspe en Bad Segeberg.

[8]

Götz George (voluit: Götz Karl August George, * 23 juli 1938 , † 19 juni 2016) was een Duits acteur, die net als Romy Schneider zijn debuut op het witte doek maakte in „Wenn der weiße Flieder wieder blüht” uit 1953, maar die in de jaren ’80 vooral bekendheid genoot als Horst Schimanski in zeventien afleveringen van Tatort. Behalve als Fred Engel in „Der Schatz im Silbersee” (1962) acteerde hij ook nog in twee andere verfilmingen naar Karl May: „Unter Geiern” (de rol van Martin Baumann, 1964) en „Winnetou und das Halbblut Apantaschi” (als Jeff Brown, 1966).

[9]

Heinrich George (* 9 oktober 1893 , † 25 september 1946), die werd geboren onder de naam Georg August Friedrich Hermann Schulz, maar zijn artiestennaam in oktober 1932 officieel liet vastleggen, was een Duits acteur en de vader van Götz George. Hij speelde tot 1945 in meer dan honderd films, o.a. „Metropolis”, „Berlin – Alexanderplatz”, „Hitlerjunge Quex”, „Jud Süß” en „Kolberg”.

[10]

Herbert Lom (eigenlijk: Herbert Karl Angelo Kuchacevič von Schluderpacher, of in het Tsjechisch Herbert Karel Angelo Kuchacevič ze Schluderpacheru, * 11 september 1917 , † 27 september 2012) was een Britse – van origine Oostenrijks/Tsjechisch acteur en auteur. Hij speelde in talloze films, maar het bekendst was zijn rol als commissaris Dreyfus in de Pink Panther-films met Peter Sellers. In „Der Schatz im Silbersee” (1962) speelde hij de booswicht Cornel Brinkley.

[11]

Karin Dor (eigenlijk: Kätherose Derr, * 22 februari 1938 , † 6 november 2017), was een Duitse actrice. Zij speelde naast haar rol als Bondgirl Helga Brandt in „You only live twice” o.a. in drie verfilmingen naar de boeken van Karl May: Ellen Patterson in „Der Schatz im Silbersee” (1962), Ribanna in „Winnetou, 2. Teil” (1964) en Mabel Kingsley in „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten”. Van 1954 tot 1968 was zij getrouwd met de Oostenrijkse regisseur Harald Reinl (* 8 juli 1908 , † 9 oktober 1986), die tekende voor vijf van de zeventien grote Karl May-films uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968).

[12]

Marianne Hoppe (voluit: Marianne Stefanie Paula Henni Gertrud Hoppe, * 26 april 1909 , † 23 oktober 2002) was een Duits toneel- en filmactrice, die zowel voor als tijdens de oorlog in een groot aantal film schitterde; zij stond op de zogeheten Gottbegnadeten-Liste van het Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda van Joseph Goebbels. Ook na de oorlog was zij tot een jaar voor haar dood in meer dan vijftig films te zien; een daarvan was „Der Schatz im Silbersee”, waarin zij de rol van Mrs Butler speelt.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website