„Schat in Zilvermeer”

Boeken van May niet te verfilmen

Ex-Tarzan als Old Shatterhand


anoniem 1


Hoewel de boeken van Karl May meer dan zestig jaar laag tot de „bestsellers” hebben behoord – de vijftigste verjaardag van zijn dood werd verleden jaar in Nederland gevierd met een nieuwe pocketuitgave van zijn volledige werken – is tot nog toe nimmer één van de door hem beschreven avonturen, waarin Old Shatterhand en diens „onvergetelijke” broeder Winnetou de hoofdrol spelen, verfilmd. Wie trouwens Karl Mays avontuurlijke, maar moraliserende en weinig waarschijnlijke verhalen aandachtig doorleest met het oog op een eventuele verfilming, zal tot de conclusie komen, dat dit onmogelijk is, zonder de geest en stijl van de schrijver geweld aan te doen. De Amerikanen, die op het gebied van de Wild West-film niets meer hebben te leren, zijn dan ook nooit aan een dergelijke, bij voorbaat tot mislukking gedoemde onderneming begonnen, hoewel ze de natuurlijke decors te kust en te keur bij de hand hadden.
Een Duits-Joegoslavische produktiegroep die bij Rijeka, in de buurt van de Plitvice-meren een landstreek meende te hebben gevonden, – overigens niet geheel ten onrechte – die overeenstemde met het door de Amerikaanse films opgeroepen beeld van de oude Indianengebieden in het Wilde Westen, heeft thans onder regie van Harald Reinl 2 „Der Schatz im Silbersee” in beeld gebracht en daarmee alleen maar bewezen, dat de boeken van Karl May inderdaad niet te verfilmen zijn. Aan actie, bloedige actie, ontbreekt het niet in deze „Schat in het Zilvermeer”, maar van het oorspronkelijke verhaal is heel weinig overgebleven en de internationale rolbezetting: de Amerikaanse ex-Tarzan Lex Barker 3 als Old Shatterhand, de Fransman Pierre Brice 4 als Winnetou, de Engelsman Herbert Lom 5 als de schurk Cornel Brinkley, de Joegoslaaf Mirko Boman 6 als Gunstick Uncle en de Duitsers Goetz George 7, zoon van Heinrich George 8 en Rolf Wolter 9 respectievelijk als Fred Engel en Sam Hawkins, beantwoorden slechts heel vaag aan de voorstelling, die men zich uit Mays boeken van deze fameuze persoonlijkheden heeft gevormd.
De namen zijn wel authentiek, maar men kan zich niet aan de onbehaaglijke indruk onttrekken, dat de makers van deze in cinemascope en kleuren opgenomen film te weinig Karl May hebben gelezen en te veel naar Amerikaanse Westerns hebben gekeken, en misschien ook wel naar Tarzans 10.
(Tuschinski 11, Amsterdam – 14 jaar).



Lex Barker als Old Shatterhand in „De Schat in het Zilver-
meer”, een Duits-Joegoslavische co-produktie naar een
der meest bekende avonturenverhalen van Karl May.



[1]In De Tijd / de Maasbode, 2 augustus 1963.
Dezelfde tekst zou op 20 september 1963 vrijwel ongewijzigd worden overgenomen door de Nieuwe Haarlemsche Courant.
[2]Harald Reinl (* 8 juli 1908 , † 9 oktober 1986) was een Oostenrijks filmregisseur en schrijver van draaiboeken, die tekende voor vijf van de zeventien grote Karl May-films uit de jaren ’60: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968).
[3]Lex Barker (voluit: Alexander Chrichlow Barker Jr., * 8 mei 1919 , † 11 mei 1973) was een Amerikaans acteur, die in vijf films furore maakte als Tarzan; in Europa was zijn eerste grote rol die van Robert – de verloofde van de vrouwelijke hoofdrolspeelster Sylvia (Anita Ekberg) – in de klassieker „La dolce vita” van Federico Fellini, alvorens hij optrad in maar liefst twaalf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60: als Old Shatterhand in „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968); als Kara Ben Nemsi in „Der Schut” (1964), „Durchs wilde Kurdistan” (1965) en „Im Reiche des silbernen Löwen” (1965); als Dr. Sternau in „Der Schatz der Azteken” (1965) en „Die Pyramide des Sonnengottes” (1965).
[4]Pierre Brice (artiestennaam van Pierre Louis Baron le Bris, * 6 februari 1929 , † 6 juni 2015) was een Frans acteur, die in maar liefst elf van de zeventien grote Karl-May-verfilmingen in de jaren ’60 de rol van Winnetou speelde: „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 2. Teil” (1964), „Unter Geiern” (1964), „Der Ölprinz” (1965), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Old Surehand, 1. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966), „Winnetou und sein Freund Old Firehand” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968). Voorts speelde hij nogmaals de rol van Winnetou in de tv-series „Mein Freund Winnetou” (1980) en „Winnetous Rückkehr (1998) en trad hij een aantal malen op als gastacteur (uiteraard eveneens in de rol van Winnetou) bij de Karl-May-Spiele van Elspe en Bad Segeberg.
[5]Herbert Lom (eigenlijk: Herbert Karl Angelo Kuchacevič von Schluderpacher, of in het Tsjechisch Herbert Karel Angelo Kuchacevič ze Schluderpacheru, * 11 september 1917 , † 27 september 2012) was een Britse – van origine Oostenrijks/Tsjechisch acteur en auteur. Hij speelde in talloze films, maar het bekendst was zijn rol als commissaris Dreyfus in de Pink Panther-films met Peter Sellers. In „Der Schatz im Silbersee” (1962) speelde hij de booswicht Cornel Brinkley.
[6]Mirko Boman (* 11 december 1926 , † 30 augustus 2013) was een Joegoslavisch-Kroatisch acteur, die in vier verfilmingen naar Karl May opdook: als Gunstick Uncle in „Der Schatz im Silbersee” (1962) en „Winnetou, 2. Teil” (1964); als Dick Stone in „Old Shatterhand” (1964) en als Lange Davy in „Unter Geiern” (1964).
[7]Götz George (voluit: Götz Karl August George, * 23 juli 1938 , † 19 juni 2016) was een Duits acteur, die net als Romy Schneider zijn debuut op het witte doek maakte in „Wenn der weiße Flieder wieder blüht” uit 1953, maar die in de jaren ’80 vooral bekendheid genoot als Horst Schimanski in zeventien afleveringen van Tatort. Behalve als Fred Engel in „Der Schatz im Silbersee” (1962) acteerde hij ook nog in twee andere verfilmingen naar Karl May: „Unter Geiern” (de rol van Martin Baumann, 1964) en „Winnetou und das Halbblut Apantaschi” (als Jeff Brown, 1966).
[8]Heinrich George (* 9 oktober 1893 , † 25 september 1946), die werd geboren onder de naam Georg August Friedrich Hermann Schulz, maar zijn artiestennaam in oktober 1932 officieel liet vastleggen, was een Duits acteur en de vader van Götz George. Hij speelde tot 1945 in meer dan honderd films, o.a. „Metropolis”, „Berlin – Alexanderplatz”, „Hitlerjunge Quex”, „Jud Süß” en „Kolberg”.
[9]Ralf Wolter (* 26 november 1926 , † 14 oktober 2022) was een Duits acteur, die in meer dan 230 films speelde; zijn bekendste rollen zijn die van Sam Hawkens in „Der Schatz im Silbersee” (1962), „Winnetou, 1. Teil” (1963), „Old Shatterhand” (1964), „Winnetou, 3. Teil” (1965), „Winnetou und das Halbblut Apanatschi” (1966) en „Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten” (1968); Hadschi Halef Omar in „Der Schut” (1964), „Durchs wilde Kurdistan” (1965) en „Im Reiche des silbernen Löwen” (1965); Andreas Hasenpfeffer in „Der Schatz der Azteken” (1965) en „Die Pyramide des Sonnengottes” (1965).
[10]Tarzan was de hoofdpersoon uit 24 romans van de Amerikaanse auteur Edgar Rice Burroughs (* 1 september 1875 , † 19 maart 1950) en later, al dan niet illegaal, in die van andere schrijvers. Tussen 1918 en 1999 zijn er niet minder dan 88 Tarzan-films gedraaid, die niet alle succesvol waren. De beroemdste „film-Tarzans” waren Johnny Weissmuller (eigenlijk Peter Johann Weissmüller, * 2 juni 1904 , † 20 januari 1984) in 12 films, Lex Barker in 5 films en Gordon Scott (* 3 augustus 1926 , † 30 april 2007) in 6 films.
[11]Tuschinski (later Koninklijk Theater Tuschinski en nog later Pathé Tuschinski) is sinds 1921 een bioscoop met zes zalen aan de Reguliersbreestraat 26-34 in Amsterdam, die in 2021 door het Britse tijdschrift Time Out werd uitgeroepen tot mooiste bioscoop ter wereld.



Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

Terug naar de Karl May-startpagina.

Terug naar de Apriana-startpagina.



Google
www op deze website