HET is geen toeval, dat ook mensen die overigens nogal thuis zijn op de wereldkaart, geen idee hebben waar Koerdistan ligt. De Koerden, die het hart van West-Azië bewonen, vormen namelijk een volk zonder land in het hart het Midden-Oosten. De Koerden bewonen een gebied van ongeveer een half miljoen vierkante kilometer, waarvan het centrum nagenoeg recht onder de Kaukasus is gelegen. De Koerdische natie leeft verdeeld onder verschillende staten: Turkije, Syrië, Irak en Perzië 2. Ze vormt een cultuureenheid met een eigen taal en levensstijl. De Koerdische geschiedenis is een voortdurende tragische strijd om tot de vorming van een staatsverband te komen, wat tot dusver niet is gelukt.
Zowel de Turkse regering als de Syrische, Iraksche en Perzische autoriteiten geven zich zoveel mogelijk moeite zo weinig mogelijk nieuws van en naar Koerdistan te laten doordringen. In Turkije is het gebruikelijk, de Kürdeli (spreek uit: Kürdele) 3 onbeschaafd, onbetrouwbaar en gevaarlijk te noemen. Ook in de andere staten waar de Koerden een onrustige minderheid vormen, wordt door het regeringsapparaat een ongunstig en vertekend beeld van hen gegeven.
De meest objectieve bron over het Koerdische leven was dan ook tot enkele jaren geleden Karl May, die er nooit is geweest, maar zich van feiten en verhoudingen toch op bewonderenswaardige wijze op de hoogte heeft gesteld. Hier is nu verandering in gekomen en Nederland had in dit opzicht een primeur: in de Openbare Leeszaal van Amsterdam was en is tot 12 mei een kleine, maar goed verzorgde tentoonstelling te zien over Koerdistan, de Koerden, hun levenswijze en hun taaie en verbitterde strijd om de onafhankelijkheid of althans om autonomie binnen de staten waarin ze leven. Er hingen de leiders van de vrijheidsstrijd, in onderschriften zacht propagandistisch geromantiseerd, zoals: ‘Kalm te midden van de woeste bergen. Generaal Moella Moestafa Barzani 4, politiek en militair leider der Koerden, leest in zijn geheim hoofdkwartier de ‘Rubayat’ van Omar-Khayyam.’
De unieke tentoonstelling werd georganiseerd door ISK, te weten, International Society Kurdistan. De ISK is ontstaan uit particulier initiatief, d.w.z. zij is het produkt van de warmhartige belangstelling die een aantal mensen voor Koerdistan, het veelvoudig vervolgde volk, heeft opgevat. ISK heeft drie aanzichten: dat van de objectieve studievereniging (een encyclopedisch handboek over Koerdistan is in voorbereiding), dat van de politieke pressure-groep (waarvan de pressure voor de betrokkenen overigens meer hinderlijk dan gevaarlijk is) en een tref- en correspondentiecentrum voor Koerdofilen en Koerdologen. De commerciële basis van de ISK is uiterst smal, omgekeerd evenredig aan het werk dat er wordt verzet. Het goed-geredigeerde, actuele Kurdish Facts heeft de strijd verleden jaar tijdelijk moeten staken, verschijnt nu als stencil. Maar áls de Koerden ooit hun staat krijgen, zullen de schaarse nummers van Kurdish Facts een grote zeldzaamheidswaarde krijgen.

[1]	In Vrij Nederland, 11 mei 1963.

[2]	Het is geen toeval, dat ook mensen die overigens nogal thuis zijn op de wereldkaart, geen idee hebben waar Perzië ligt 😉: dat land heet namelijk sinds 1935 officieel Iran, hetgeen „Land van de Ariërs” betekent.

[3]	In het Turks heten Koerden Kürtler. Kürdili is het bijvoeglijk naamwoord: Koerdisch, hetgeen overigens niet verward moet worden met het Turkse bijvoeglijke naamwoord dat kürdelı (spreek uit: kürdele), hetgeen bolvormig betekent.

[4]

Moestafa Barzani (* 14 maart 1903 , † 1 maart 1979) was een Koerdisch politicus, leider van de pesjmerga, de strijdkrachten van Iraaks-Koerdistan, en oprichter van de Koerdische Democratisch Partij, die streefde naar onafhankelijkheid voor Iraaks-Koerdistan; uiteindelijk lukt het hem om op 11 maart 1970 autonomie te verkrijgen voor drie provincies in het noorden van Irak (Duhok, Erbil en Suleimaniya), voor wat het waard is. Zijn zoon Massoed Barzani (* 16 augustus 1946) was van 14 juni 2005 tot 1 november 2017 president van de Koerdische Autonome Regio.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website