We berichtten reeds dat weldra de edele Winnetou in de bioscoop te zien zal zijn, nog wel op het brede scherm en in kleur. Men neemt aan dat het publiek deze boekenheld nog niet vergat. En daar heeft het alle schijn van: zo werden in Polen na de oorlog niet minder dan 450.000 boeken van Karl May verkocht; over de gehele wereld gerekend is het aantal verkochte exemplaren in de loop der jaren stellig tot achttien miljoen gestegen.
ZIJN HELDEN WERDEN ONSTERFELIJK
Die indrukwekkende cijfers maken Karl May tot de meest gelezen schrijver van alle tijden. Met dat al blijft deze auteur een geheimzinnige figuur. Vast staat dat hij de jachtvelden van zijn Indiaanse helden en het Nabije Oosten, waar hij zijn Kara ben Nemsi liet optreden, pas zeer laat en dan nog slechts als eerzaam toerist aanschouwde. Nu had May ook weinig gelegenheid tot reizen in de jaren toen hij zijn roem als schrijver van avonturenverhalen vestigde: hij zat in de gevangenis. In totaal bracht hij zeven jaar in de cel door.
Karl May werd in 1842 in het Saksische stadje Hohenstein-Ernstthal 2 geboren als kind van arme ouders. In zijn eerste jaren was hij uiterst zwak, men vreesde zelfs dat hij blind zou worden. Ook later heeft hij het niet gemakkelijk gehad: terwijl zijn roem wies, moest hij ettelijke processen voeren. En steeds kon hij terugdenken aan zijn strafblad. Reeds als scholier werd hij van diefstal beschuldigd. In 1861 – hij was toen onderwijzer aan een school voor fabrieksarbeiders – werd hij verdacht van de diefstal van een horloge. De eerste veroordeling kwam in de zomer van 1865 toen Karl
May kleding en bontwerk verduisterd had, drie jaar verdween hij achter de
gevangenismuren. Deze jaren leerden hem kennelijk niets: weer op vrije voeten stal hij alles· dat binnen zijn bereik kwam. De lijst vermeldt geldbeurzen, lampen, brillen, handdoeken en een paard. Bovendien nam hij, zich uitgevend voor een inspecteur, op zoek naar vals geld, bij kooplieden allerlei bedragen „in beslag”. Opnieuw gegrepen deed hij tijdens zijn transport een ontvluchtingspoging,
waarschijnlijk het enige avontuur, dat hij ooit beleefde.
Vele lezers
Toen Karl Friedrich May in 1912 op 71-jarige leeftijd in zijn villa „Shatterhand” overleed, las men overal ter wereld zijn boeken. Vele vermaarde lieden getuigden dat zij
in hun jeugdjaren zijn werken verslonden hadden. Om een paar namen te noemen: Albert Einstein 3, Thomas Mann 4, Karl Liebknecht 5, Albert Schweitzer 6, Bertha von Suttner 7. Ook Hitler ontkwam niet aan de ban van deze auteur, die een zwak mens was en kennelijk in zijn edele helden zocht wat hij zelf te kort kwam. In al zijn boeken zegeviert immers de deugd!
Zijn eerste boeken zoals „De verloren zoon” zijn vergeten 8. Zijn Indianen en Arabieren leven echter tot de huidige dag voort. Dat hij door zijn bestrijders een „verderver van de jeugd” werd genoemd, kunnen we in onze tijd vol gangsterfilms niet meer billijken. Trouwens, spoedig bindt Winnetou op het witte doek de strijd tegen de gangsters aan! Hij is blijkbaar onsterfelijk, ruim een halve eeuw na de dood van zijn schepper.
De stad Hohenstein-Ernstthal bestaat pas vanaf 1 januari 1898 door de samenvoeging van Hohenstein en Ernstthal; Karl May werd op 25 februari 1842 geboren in Ernstthal.
Albert Einstein (* 14 maart 1879 , † 18 april 1955) was een Duits, later Zwitsers en nog later Amerikaans theoretisch natuurkundige van Joodse afkomst. In 1921 ontving hij voor zijn verdiensten voor de theoretische natuurkunde, en met name voor zijn ontdekking van de wet van het foto-elektrisch effect de Nobelprijs voor de Natuurkunde.
Thomas Mann (voluit: Paul Thomas Mann (* 6 juni 1875 , † 12 augustus 1955) was de jongere broer van Heinrich Mann. Hij wordt beschouwd als een van de grootste Duitse schrijvers uit de twintigste eeuw; in 1929 ontving hij de Nobelrpijs voor de Literatuur, o.a. vanwege zijn „Buddenbrooks: Verfall einer Familie”. Daarmee is tevens een van zijn bekendste romans genoemd; andere bekende werken van hem zijn „Der Zauberberg”, „Tonio Kröger ”, „Der Tod in Venedig”, „Joseph und seine Brüder”, „Lotte in Weimar”, „Doctor Faustus. Das Leben des deutschen Tonsetzers Adrian Leverkühn, erzählt von einem Freunde” en „Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull. Der Memoiren erster Teil”.
Karl Liebknecht (* 13 augustus 1871 , † 15 januari 1919) was een Duitse communistische agitator, die van 1900 tot 1915 lid was van de (linkervleugel van de) Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD), tot hij met deze partij brak en samen met o.a. Rosa Luxemburg, Franz Mehring en Clara Zetkin de nog radicalere Spartakusbund oprichtte.
Albert Schweitzer (* 14 januari 1875 , † 4 september 1965) was een Duits medicus, luthers theoloog, filosoof en schrijver; hij ontving in 1952 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn in woord en daad uitgedragen dogma ‘Eerbied voor al het leven’.
Bertha von Suttner (voluit: Bertha Sophia Felicita Freifrau von Suttner, geborene Gräfin Kinsky von Wchinitz und Tettau, * 9 juni 1843 , † 21 juni 1914), was en Oostenrijkse pacifiste en schrijfster. Zij was in 1905 de eerste vrouw die de Nobelprijs voor de Vrede kreeg, vooral vanwege haar in 1899 gepubliceerde roman „Die Waffen nieder!”. Zij overleed exact één week vóór de aanslag op Franz Ferdinand, die de aanleiding zou worden tot een van de ernstigste oorlogen aller tijden.
Delen van deze roman zouden in 1966/1967 onder de naam „De schrik van het Ertsgebergte” en „Het masker van de blanke radja” als nummer 42 resp. 44 aan de Karl May Pockets worden toegevoegd en aldus (voor het Nederlandse taalgebied) aan de vergetelheid ontrukt worden. Omdat deze roman, „Der verlorne Sohn oder Der Fürst des Elends”, zeer vele autobiografische elementen bevat, is ze in Duitsland zelf overigens nooit vergeten.
Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.
Terug naar de Karl May-startpagina.
Terug naar de Apriana-startpagina.
