DE KLEINE Duitse stad Bamberg – in midden-Duitsland gesitueerd ten noorden van Neurenberg – heeft internationale bekendheid gekregen door het voortreffelijke plaatselijke orkest, de Bamberger Symphoniker. Sedert enige tijd is de stad nóg een attractie rijk die internationale aandacht vermag te trekken. Een punt van verschil is echter dat de Symphoniker op hun vele tournees wel naar de vreemdeling toe komen, terwijl voor de nieuwe attractie een reis naar Bamberg zelf vereist is. Wij bedoelen namelijk het Karl May-museum dat in 1913 te Radebeul bij Dresden werd gevestigd en vorig jaar naar Bamberg werd overgebracht. Niet naar Hamburg, zoals een persbureau aanvankelijk abusievelijk meldde.

Het Bamberger Karl May-museum bevat niet alleen talrijke vroege uitgaven van ’s schrijvers bekende boeken die door de jeugd overal ter wereld nog altijd gretig wordt gelezen, maar ook vele van zijn brieven, de inventaris van zijn werk- en sterfkamers en talrijke schilderijen, vervaard door prof. Sascha Schneiders 2 en andere vrienden van Karl May.
De overbrenging van de collectie van Radebeul naar Bamberg heeft heel wat juridische voeten in de aarde gehad. Er zijn lange onderhandelingen en discussies aan vooraf gegaan, waarbij o.m. werd besloten tot een scheiding tussen de uitgeverij die de nalatenschap beheerde en de Karl May Stichting, die belast is met de uitvoering van een testamentaire beschikking van de schrijver om financieel behoeftige schrijvers en studenten door beurzen e.d. te ondersteunen. De bijzonderheden van deze scheiding zijn in een dertig pagina’s beslaande wettelijke overeenkomst vastgelegd. Nagenoeg het gehele vermogen van de uitgeverij is toegewezen aan de Karl May Stichting te Dresden-Radebeul 3. Het Karl May-museum behoudt zijn zetel in Radebeul en de stichting is verantwoordelijk voor de instandhouding van het museum. De zetel van de uitgeverij is overgebracht naar Bamberg.

DEZE UITGEVERIJ was reeds door sterke banden aan Bamberg verbonden. De oprichter, dr. Euchar Albrecht Schmid 4, was namelijk in Bamberg opgegroeid. Deze jurist, literator en journalist stichtte samen met de weduwe van Karl May, na de dood van de schrijver in 1913 de uitgeverij te Radebeul, die reeds toen alle rechten verwierf welke voordien over verscheidene uitgeverijen verdeeld waren. Alleen in de Duitse taal al verschenen sedertdien niet minder dan bijna veertien miljoen boeken in de bekende groene band. Na de Tweede Wereldoorlog bleek het echter onmogelijk te zijn nieuwe uitgaven te doen verschijnen; de Oostduitse autoriteiten hadden bezwaar tegen een nieuwe verbreiding van Karl May’s boeken. Daarom besloot dr. Schmidt zijn werk opnieuw te beginnen in Bamberg.
De Karl May-Stichting, waarvan de zetel, als gezegd, in Radebeul is gebleven, blijft niet alleen verantwoordelijk voor de instandhouding van het thans naar Bamberg overgebrachte museum, maar draagt ook zorg voor het onderhoud van de huizen en andere bezittingen van Karl May te Radebeul, alsmede diens monumentale laatste rustplaats aldaar. Zo wordt in de stad waar Karl May leefde en werkte althans nog zijn nagedachtenis in ere gehouden, maar de vruchten van zijn schrijverschap staan thans weer ter beschikking van het Westen. En het zou ons al sterk verwonderen, wanneer de jeugd van vandaag naast zijn helden van de toekomst – de ruimtevaarders en de supermannen die zich per raket naar vreemde hemellichamen begeven – niet óók nog geboeid zou kunnen worden door de helden van het verleden – Old Shatterhand, Old Surehand, Winnetou en al die anderen, die hun roemruchte daden weliswaar binnen onze eigen dampkring en doorgaans te voet of te paard verrichtten, maar toch evenzeer aan de fantasie van het ontvankelijk, jeugdig gemoed appelleren.

[1]	In: Het Vaderland, 9 februari 1961.

[2]	Sascha Schneider (voluit: Rudolph Karl Alexander Schneider, * 21 september 1870 , † 18 augustus 1927) was een Duits hoogleraar, beeldhouwer en schilder, die vooral als illustrator van Karl Mays Reise-Erzählungen bekend werd.

[3]	Radebeul is geen wijk van Dresden! De stad ligt tegen Dresden aan, maar is altijd een zelfstandige stad geweest, tegenwoordig zelfs een Große Kreisstadt in de Kreis Meißen.

[4]

Dr. Euchar Albrecht Schmid (* 29 augustus 1884 , † 15 juli 1951) was op 1 juli 1913 samen met Friedrich Ernst Fehsenfeld en Klara May oprichter van het Karl-May-Verlag. Op 28 november 1913 werd vastgelegd dat Schmid tot het einde van de wettelijk bepaalde auteursrechten de enige uitvoerend directeur van de uitgever zou zijn; dat zou dus 1943 zijn, maar voor die tijd werden alle geldende auteursrechten in Duitsland door een wetswijziging verlengd tot vijftig jaar en zo bleef Schmid tot kort voor zijn dood directeur. In 1950 droeg hij de leiding van de uitgeverij over aan zijn oudste zoon, Joachim Schmid (* 29 juni 1922 , † 10 januari 2003). Ook alweer in verband met rechten, maar ook van de politieke spanningen tussen de BRD en de DDR werd Joachim tussen 1950 en 1960 de enige directeur van Verlag Joachim Schmid in Bamberg. In 1960 werd er een verdrag gesloten met de Karl-May-Stiftung in Radebeul en mocht de uitgeverij in Bamberg zich weer Karl-May-Verlag noemen; Joachim bleef daarvan directeur van 1960 tot 1993, maar nu met zijn beide jongere broers Lothar (* 10 mei 1928 , † 18 mei 2013) en Roland (* 15 mei 1930 , † 4 januari 1990). Van 1993 tot 2003 was Lothar de enige directeur, van 2003 tot 2007 was hij dat samen met zijn zoon Bernhard (* 29 maart 1962) en vanaf 2007 is Bernhard – de derde generatie – de enige directeur van de uitgeverij. Een vierde zoon van Dr. Euchard Albrecht Schmid, Wolfgang (* 1922) is in de oorlog aan het oostfront gesneuveld.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website