„GOEDKOPE kinderboeken” – niets lijkt meer voor de hand te liggen zou je zo zeggen. Een kinderboek, hoe goed het ook moge zijn, doet immers maar korte tijd „dienst”, na een poosje is het kind „eruit gegroeid” en kijkt er niet meer naar om. Zonde dus, om daar een hoop geld voor neer te leggen.
Maar, zoals bij vele naar de schijn voor de hand liggende dingen, er zijn veel praktische bezwaren.
Hele kleine kinderen bv. moeten prentenboeken hebben. Goede prentenboeken, mooie prentenboeken; het is immers de eerste kennismaking van het kind met het boek, die moet plezierig uitvallen, die moet (hopen we) vormend werken voor zijn smaak. Maar de uitgave van een mooi prentenboek is een kostbare zaak, en helemaal als het zulke kleine oplagen betreft als voor ons taalgebied. De enige manier om het toch goedkoop te doen is er een internationale zaak van te maken, zoals de „gouden boekjes”, die over de hele wereld hetzelfde zijn, waarin alleen de tekst in verschillende talen wordt gedrukt. De Nederlandse editie wordt, zoals men weet door de Bezige Bij uitgegeven). Voor wat oudere kinderen wordt het boek een minder kostbare onderneming. Het verhaal gaat steeds meer hoofdzaak worden, de plaatjes worden illustratief. En grote kinderen vinden een boek met tekeningen kinderachtig, het uiterlijk van hun boeken moet zoveel mogelijk overeenkomen met dat van de roman van de volwassene.
Maar dan nog blijven wij met de handicap van het kleine taalgebied en dus de geringe oplagen zitten. Het bedrag dat een uitgever een goede schrijver voor zijn werk moet betalen in de vorm van een onterugvorderbaar voorschot en hoge royalties vormt hier in verhouding tot het buitenland een hoge post. Dat zal wel een van de verklaringen zijn, dat er in ons land zoveel uiterst middelmatige en slechte kinderboeken verschijnen: (een goede schrijver ziet in een kinderboek geen brood) en dat een aantal schrijvers zo’n verbazingwekkende produktie heeft (het komt de kwaliteit nooit ten goede, maar er zit tenminste een „living” in).
Toch heeft een aantal uitgevers op het gebied van het goedkope kinderboek een aantal meer of minder geslaagde pogingen ondernemen. Tot de meer geslaagde reken ik dan Ploegsma met de Wielewaalreeks en Holland met de Bonte Balboekjes.
Tot de minder geslaagde behoort de Kolibrie-serie van West-Friesland, (ƒ 1.45 per boekje), waarvan ik er onlangs vijf las: Guus Betlem, „Elf meisjes bestormen een studio” en „Joep Jaspers en het auto-mysterie”, Fr. Feld, „Amir de Reus” en „Een veelbewogen verjaardag” en Fr. van Dixhoorn „Circusoompje van het Super-Circus”. Alle vijf verhalen vond ik beneden de maat. Het uiterlijk van de serie trouwens ook! En de serie boekjes over Koen en Koosje, geschreven door Rie van Rossum, uitgegeven door Bosch en Keuning (in prijzen variërend van ƒ 1.75 tot ƒ 2.10) kan ik evenmin erg bewonderen. Ze zijn niet eens zo onaardig van idee, maar dat idee is zo inburgerlijk uitgewerkt.

Prisma- Juniores

DE enige uitgeverij, die het goedkope kinderboek, in de vorm van het pocketbook, werkelijk grootscheeps ter hand heeft genomen is Het Spectrum met de Prisma-Juniores (ƒ 1.25). Ik heb inndertijd al eens heel waarderend over die reeks geschreven en mijn appreciatie voor de opzet is gebleven. Mijn enige bezwaar blijft, dat de serie neiging tot een zekere eenzijdigheid vertoont: men zoekt het wel erg in de richting van het gewilde genre: speurders- en wildwestverhalen. Als ik een rijtje titels „Pioniers van de prairie”, „Het geheim van de jungle”, „De bom op de maan” enz. voor mijn neus krijg, dan heb ik het gevoel: ik weet het al, het hoeft niet meer. Maar ik moet zeggen: bijna allemaal hebben die boekjes kwaliteiten: ze zijn goed, vlot, spannend geschreven, al blijft wel erg veel planken van dik hout.
Maar toch vind je er ook nog wel wat anders.
[…]

En de liefhebbers van Karl May: aantreden! Kara Ben Nemsi en de smokkelaars van Tigris en Kara Ben Nemsi in de toren van Babel zijn in deze serie verschenen. Ook een goed idee vond ik het boekje Ra Ra met puzzels èn spelletjes door Laurens A. Daane.
Wat Het Spectrum op het gebied van het goedkope kinderboek doet, is een voor ons land ongekende en prijzenswaardige zaak, ook al blijft er nog wel iets te wensen.

[1]	In: Het Parool, 13 september 1958.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website