TILBURG, okt. – Vele bezoekers aan het Tilburgse Natuurdierenpark hebben het paardje, dat achter in de tuin rondloopt temidden van lama’s en zeboe’s aangezien voor een pony en zich wellicht afgevraagd of deze ook al thuishoort in een dierentuin. Dit paard echter gaat de waarde van een pony meermalen te boven en hoort zeker thuis in een menagerie. Als men het tenminste nog ergens kan kopen. Want dit dier is het zogenaamde Prezzvalsky-paard, een oerpaard en dus een der voorouders van het edele dier, het paard, dat in snel tempo verdrongen wordt door de moderne techniek.

Evenals alle schepselen heeft het paard een evolutie doorgemaakt. Aanvankelijk was het hedendaagse rij- of trekdier niet groter dan een foxterrier. Als men het echter in die gedaante zou willen zien zou men maar liefst zestigmiljoen jaren terug moeten gaan. Want het foxterrier-paardje leefde in het tertiaire tijdperk.

De wordingsgeschiedenis van de aarde wordt nl. in vier tijdperken verdeeld, te weten het primaire tijdperk, dat minstens twee miljaard jaren geleden begon. Verder het secundaire, het tertiaire en het quartaire tijdperk. In die laatste genoemde periode is er sprake van mensen.

Op de tenen
Eens liep het paard op zijn voeten. Dat klinkt een beetje raar, en ongetwijfeld wordt de vraag gesteld, waar het dan nu op loopt. Wel, op zijn grote teen. De voet van het paard strekt zich namelijk uit van de hoef tot aan het eerste gewricht, wat praktisch altijd betiteld wordt als knie of elleboog. De eigenlijke knieën en ellebogen van het paard zitten in het lichaam. Eerst was het paard dus een zoolganger. Doch toen het zich ging specialiseren in snelheid richtte het zich op en ging op de tenen lopen. Later ontwikkelde zich de grote teen tot de hoef, die wij thans kennen. De andere tenen verdwenen of werden zo klein, dat men praktisch niet meer van een teen kan spreken.

Bovenaards wezen
De evolutie of de ontwikkeling van liet paard heeft plaats gevonden in Amerika. Maar het vreemde is, dat het dier op een gegeven moment uit dit land verdween. Toen de Spanjaarden dan ook kwamen en de Indianen hen paard zagen rijden meenden zij te doen te hebben met bovenaardse wezens, die over vier benen beschikten. Zo bovenaards waren de Spanjaarden echter toch ook niet of hun macht begon te tanen en zij verdwenen van de Amerikaanse bodem. De paarden lieten zij evenwel achter. Deze verwilderden vrij spoedig om naderhand door de Indianen gevangen te worden. Zo ontstonden de mustangs, waar Karl May zich nogal druk over heeft gemaakt.

Uitstervend soort
De mustangs zijn echter weer afstammelingen van het oerpaard dat na zijn verdwijning uit Amerika goede sier maakte in Azië. Van daaruit deed het zijn intrede in Europa.
Het was de Russische ontdekker Prezvalsky 2, die het paard in zijn laatste evolutie-periode voor dat het werd veredeld in Mongolië aantrof. Daar leven ze nog in kleine groepen van 10 tot 15 stuks. De Mongolen noemen ze „taki”. Ze zijn echter aan het uitsterven, vandaar dat het Tilburgs Natuurdierenpark trots is op zijn Prezvalsky-paard. Men heeft dit dier gekruist met een Shetlander, doch jammer genoeg is het veulen gestorven.
Behalve in Tilburg treft men dit soort paard nog aan in de dierentuin van Rotterdam.
De kleur is hoofdzakelijk geelbruin met zwarte strepen over de rug. Het eet hetzelfde voedsel als de moderne nakomenlingen, dus gras, hooi en meel.

[1]	In: Nieuwsblad van het Zuiden, 5 oktober 1957.

[2]

Nikolaj Michajlovitsj Przewalski (Russisch: Николай Михайлович Пржевальский, 31 maart [juliaans]/12 april [gregoriaans] 1839 , † 20 oktober [juliaans]/1 november [gregoriaans] 1888) was een Russische militair en ontdekkingsreiziger die een vijftal expedities naar Centraal-Azië organiseerde. Hij was de eerste wetenschapper die het landschap, de flora en de fauna van het gebied beschreef.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website