IEMAND, DIE ZICH HIER te lande opwierp als verdediger van de schrijver van Indianenboeken en andere avontuurlijke verhalen als Kara ben Nemsi, de held van het Avondland, heeft ons gekapitteld naar aanleiding van onze ontboezemingen over de Karl May, die in Oost-Duitsland op ’n Marxistisch voetstuk verheven is.
Wij hadden tot onze verbazing en ontsteltenis gelezen, dat de schrijver, die zich met een Old Shatterhand en dergelijke heldenfiguren zijner verbeelding vereenzelvigde, maar desondanks een heerlijke afleiding was in de jaren, waarin Thomas à Kempis’ 2 in een hoekje met een boekje nog mogelijk was, tien jaar in de gevangenis had doorgebracht, wegens diefstallen en oplichting. Het was maar acht jaar, schreef ons drs. F. C. de Rooy, de auteur van het boekje „Old Shatterhand ook voor u”. Wel, desondanks enige kritiek in de richting van al te vrijmoedige zelfverheerlijking, als een monument, groter, dan ooit wellicht voor hem in Oost-Duitsland zal worden opgericht en .... weer afgebroken. Misschien hebben we, toen we deze val vaststelden, ons te veel aan een herinneringsbeeld vastgeklampt. Ja, wellicht hadden we met de ervaring Van de rijpere leeftijd direct moeten overwegen, dat een bekeerde zondaar tot grote geestelijke hoogten kan stijgen. We hebben het niet overwogen. En hoe lang we er ook over nadenken, voor ons blijft Karl May van zijn voetstuk gevallen. Waarom? Niet als gevolg van een min of meer weemoedige meditatie, maar juist door het boekje, dat drs. de Rooy schreef en waarop hij zich beriep. Het werd in onze krant op 13 mei 1955 gerecenseerd. Of het kwam door de ongeluksdatum, maar wij schreven die recensie niet en we lazen haar door toevallige omstandigheden evenmin. Vandaar, dat we op gezag van de Duitse pers Karl May tien jaar gevangenisstraf toedichtten. Hiervoor onze verontschuldiging. Verder kunnen we evenwel niet gaan. Want juist in de bedoelde recensie werd de verdediger van Karl May gewezen op ’t feit, dat alle bewijzen ten voordele van Karl May, in zijn boekje aangedragen, toch niet voldoende waren, om het te bestempelen tot een objectieve, wetenschappelijke waardering van de figuur van Karl May. Men kan uit het betoog van de auteur der bespreking voorts concluderen dat de moties van Karl May’s tegenstanders er niet door werden ontzenuwd en dat de man van Radebeul, die een nogal overspannen autobiografie schreef, daardoor een tamelijk omstreden personage blijft.
Daarom moeten wij het helaas herhalen: voor ons is Karl May van zijn voetstuk gevallen, zowel de Karl May onzer jeugdherinneringen als die, welke een strijdobject voor psychologen en misschien wel psychoanalisten blijkt te zijn geworden.
We zullen het omgestorte monument maar optassen op de stapel ineengestorte illusies, waaraan wij, zoals ieder mens, rijk zijn. Toch is één ding wel zeker, drs. De Rooy heeft bij ons en vermoedelijk bij vele anderen een nieuwe belangstelling voor Karl May gewekt.
Belangstelling en deernis voor de medemens, die viel en uit alle macht probeerde, zich weder op te richten. Men kan twisten over de vraag, of de wijze, waarop May dit deed, algemene bewondering verdient en of zijn boeken zulk een pedagogische waarde hebben, als drs. De Rooy ons wenst te suggereren. Maar dat is een tweede.
Wellicht schrijft hij nog eens een psychologische verhandeling over het vallen en opstaan van Karl May, schrijver van Indianenboeken. Het zou een interessant debuut in de essayistische letterkunde zèlf kunnen worden.

[1]	In: De Maasbode, 9 maart 1957. Een reactie op een artikel dat op 19 januari 1957 in dezelfde krant was verschenen.

[2]

Thomas a Kempis (eigenlijk: Thomas van Kempen, ± 1380 , † 25 juli 1471) was een Nederlands middeleeuws augustijner kanunnik, kopiist, schrijver en mysticus. Hij kopieerde de Bijbel zeker vier keer en schreef daarnaast enkele hagiografieën; zijn bekendste werk is „De imitatione Christi” (Over de navolging van Christus), de verzamelnaam voor vier traktaten, waarvan het oudste dateert uit 1424. Het werk werd in 1471-1472 te Augsburg gedrukt en honderden keren herdrukt; het was na de Bijbel het meest verspreide boek van de late middeleeuwen.

[2]

Dr. F. C. de Rooy (voluit: dr. Ferdinand Carel de Rooy, * 9 juni 1919 , † 4 maart 1998) was in het dagelijks leven leraar Frans te Zwolle en later te Rijswijk/Z.H. en in zijn vrije tijd dé Karl May-kenner van Nederland. Van zijn hand is o.a. het boekje „Old Shatterhand - Kara Ben-Nemsi - ook voor U! De boodschap van Karl May, de idealist uit het Avondland” (Tilburg: Drukkerij van het R.K. Jongensweeshuis, 1955) en hij redigeerde en gaf in de jaren 1962-1967 de 50 bekende Karl May-pockets bij Uitgeverij Het Spectrum uit.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website