Sedert de gedenkwaardige dag waarop de ronde Nikata Kroetsjef 2 zijn voormalige Heer en Meester en Vader (aller Russen) Joseph Stalin 3 posthuum door het slijk sleurde, slaat de ene democratische golf na de andere over het in de neiuwe vrijheid opbloeiende oost-Duitse satellietenland. Waar men in Polen en Tsjechoslowakije aanving het hele bestel van boven af te democratiseren, daar kozen de oost-Duitse opper-ideologen een andere weg. In oost-Duitsland democratiseert men van onder op. Dat is veiliger in deze aan veranderingen zo zeer onderhevige tijd. Tegen de tijd waarop men al democratiserend het hoogste niveau benadert, heeft men gelegenheid gehad de kat uit de boom te kijken en kan men beoordelen of het allemaal nog wel nodig en opportuun is. Maar dat neemt niet weg, dat het ook in oost-Duitsland democratie is wat de klok slaat.

Neem bijvoorbeeld de haardracht. De haardracht van de leden van de Freie Deutsche Jugend van het vrouwelijke geslacht. Bij verordening van het bureau, dat zich met de toegepaste ideologie bezig houdt, is het de FDJ-meisjes met onmiddellijke ingang niet langer verboden en dus toegestaan een zogenaamde „Pferdeschwanzfrisur” te te dragen. Tot voor kort was de paardenstraat-haardracht nog taboe, als zijnde een typische compensatie voor cultuurloosheid der Westerse imperialis tische maatschappij. Nu heet het, dat men bepaalde modevormen niet kan blijven verbieden, vooral niet als de FDJ-meisjes er met de ter discussie staande Pferdeschwanzfrisur nóg voordeliger uitzien.

BEGIN GEMAAKT

Tot op zekere hoogte bleef in oost-Duitsland de tijd stil staan. Wat vroeger Hitler Jugend heette, heet nu Freie Deutsche Jugend en Junge Pioniere. Wie vooruit wil in de wereld en jong is, moet lid van die organisaties zijn. Die moet avondcursussen bezoeken en gepakt en gezakt en bij voorkeur des zondagsmorgens op het appel verschijnen. En dan maar marcheren, liederen zingen, parademarsen roffelen, fanfares blazen en met collectebussen rammelen. Maar de tijd bleef slechts tot op zekere hoogte stil staan, want sedert kort dragen de meisjes van de FDJ dan toch maar paardenstaarten. Het begin is gemaakt en het einde is nog niet in zicht. Het begon met de paardenstaarten en men zette de ingeslagen weg logisch voort door de hoofd stukken geverfde nagels en badpakken te behandelen.
Hoe vreemd het ook moge klinken, de FDJ-meisjes mogen sedert kort de nageltjes van de vingertjes, die twee keer per week een klein-kaliber geweer tje vasthouden en afschieten – „Weer baar in dienst van de vrede!” – lakken in rode en rose kleuren. Het lakken der nagels in andere kleuren, als daar zijn zwart, groen en paars, wordt ontraden. Wat het precaire onderwerp badpakken betreft, beroepen we ons op het communistische partijblad „Neues Deutschland”, waarin: „Op onze stranden ontbreken vrouwen en meisjes in bevallige badpakken. Wat wij nodig hebben zijn niet de badpakken zonder meer, maar zowel bakpakken die geschikt zijn voor het beoefenen van de zwemsport als haute couture costuumpjes van het internationate niveau. Practische eenheidsbadpakken zijn best, maar er mogen ook rustig frivole en gewaagde pakjes gedragen worden”. En zo gaan dan nu de paardenstaarten dragende FDJ-meisjes gekleed in frivole luxe-badpakken, naar de stranden van de Oostzee. Het rood op hun nageltjes steekt prettig af tegen het bruin van hun huid, het geel van het zand en het diepe blauw van het water. Zo zijn dan rood en bruin, geel en blauw de kleuren van de activistische vrouwelijke pionierende neo-democratische leden van de Freie Deutsche Jugend.<

OEF!

Maar de democratisering grijpt nog verder. Zij schiet in een onwaarschijnlijk tempo omhoog en is bereids opgeklommen tot in de hoge sferen van de literatuur. Karl May, die ook ónze vriend is, ligt geanalyseerd en wel in het laboratorium van het ministerie voor culturele zaken, afdeling Ideologie en Jeugdlectuur. Tot nog toe stonden de werken van Karl May op de oost-Duitse index. Men kan het zich haast niet voorstellen, maarde opgroeiende oost Duitse jeugd heeft geen weet van Old Shatterhand en van Winnetou, weet niet hoe het nu gegaan is met de schat van het Zilvermeer, ja weet niet eens, dat er een Zilvermeer bestaat en dat er in dat meer een schat lag. De oost-Duitse jongetjes kennen Old Wabble en Old firehand niet. Weten niet van de Henry-buks en niets van de Berendoder. Wel, er bestaat sedert kort in bepaalde oost Duitse kringen een streven Karl May van de index te schrappen en de jeugd kennis te laten maken met de Apachen, de Comanchen en de Platvoet Indianen.

De ideologen gaan ook in deze natuurlijk niet over één nacht ijs en werden niet meteen enthousiast na gelezen te hebben hoe Old Shatterhand zijn vaderlijke vriend Winnetou onder de ogen van duizend woedende Comanchen lossneed van de martelpaal, om daarna spoorslag met hem te verdwijnen achter de heuvels van een stuk rotsgebergte, de vrijheid tegemoet. De ideologen gaan vanzelfsprekend dieper op de zaken in en zo vragen zij zich bijvoorbeeld af óf de vrijheid wel liggen kan achter welk stuk van het Rots gebergte dan ook. Karl May heeft vóór- en tegenstanders. De ideologen zijn in twee vredelievende kampen verdeeld. Volgens de tegenstanders van Karl May is deze schrijver de geestelijke vader van twee wereldoorlogen en van de SS-bandieten. Hij zou zich te buiten gegaan zijn aan heldenromantiek, chauvinisme, het scheppen van supermensen, sadisme en valse vroomheid. De verdedigers van de goede Karl May zetten hun betoog op vanuit het ongerijmde. Zó kwaad is volgens hen die May niet. Ze wijzen er verder op, dat de oost Duitse jeugd tabak heeft van de romans waarin een deugdzaam meisje van de FDJ een spion uit het westen ontdekt en waarin deze spion dan door een jonge blonde pionier bij zijn lurven gepakt en aan moten geslagen wordt.

GEEN KANS

In de plaats Radebeul ligt de villa Shatterhand en daar hebben de Ideologen ter plaatse onderzocht hoe gevaarlijk Karl May wel zijn kan. In die villa en tussen May’s museumstukken hebben ze gewikt en gewogen. Daar zijn ze nóg mee bezig. Het laatste woord is nog niet gesproken. Het staat nog niet vast of de werken van Karl May opnieuw uitgegeven zullen worden. Vast staat wel, dat niet álle Karl May’s opnieuw het licht zullen zien en verder, dat er hier en daar natuurlijk wat geschaafd zal moeten worden. Maar ... Karl May maakt een kansje. Zulks in tegenstelling tot Courths-Maler 4, die gisteren en ook vandaag nog geweerd wordt vanwege de duivels lachende baronnen, die met een flegmatiek gebaar van hun in witte handschoenen gestoken handende serviele courtisane immers beduiden op te krassen.

Courths-Maler maakt ook het in een hels tempo democratisch wordende oost Duitsland geen kans. Karl May achter wel. Het is niet uitgesloten, dat zeer binnenkort Old Shatterhand ook in de oost Duitse steden, en dorpen weer in gestrekte draf op zijn vurige hengst rijdt, overhoop schietend al wat hem voor de loop komt. De ideologen zullen er wel voor zorgen, dat hij dan rijdt en schiet in dienst van het socialisme, dat wel veranderlijk van aard is, maar toch de band die de satellieten aan elkaar en aan Rusland en in één moeite door óók de vrijheid stevig bindt.

[1]	In: Eindhovensch Dagblad, 31 juli 1956.

[2]	Nikita Sergejevitsj Chroesjtsjov (Russisch: Ники́та Серге́евич Хрущёв, * 17 april 1894 , † 11 september 1971) was een Sovjet-politicus, partijleider van de Communistische Partij en dictator van de Sovjet-Unie van 7 september 1953 tot 14 oktober 1964.

[3]

Jozef Stalin (voluit: Josif Vissarionovitsj Dzjoegasjvili, Georgisch: იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი, Russisch: Иосиф Виссарионович Джугашвили, bijgenaamd Stalin, 6 december [juliaans]/18 december [gregoriaans] 1878 , † 5 maart 1953) was een Sovjet-Russisch politicus die in de jaren 1920 dictatoriale macht verwierf over de Sovjet-Unie en deze tot zijn dood in 1953 met alle wettelijke en niet-wettelijke middelen bleef behouden. Zijn bewind heeft naar schatting aan tussen de twintig en zestig miljoen mensen het leven gekost.

[4]

Hedwig Courths-Mahler werd geboren onder de naam Ernestine Friederike Elisabeth Mahler (* 18 februari 1867 , † 26 november 1950) en was een Duitse schrijfster van wat de geleerden „keukenmeidenromannetjes” noemen, 208 in aantal; vijftien van haar boeken zijn in de jaren ’20 en ’70 van de vorige eeuw verfilmd.

Terug naar de Nederlandstalige bibliografie.

www op deze website